Translate

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ποίηση. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ποίηση. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 13 Μαΐου 2018

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΓΕΛΑΚΑΣ - Ο Χαμένος τα παίρνει όλα ...




Ο χαμένος τα παίρνει όλα , φράση του  Samuel Beckett , the looser takes all ...

Πάντα προσπάθεια. Πάντα αποτυχία. Δεν πειράζει. Προσπάθησε ξανά. Απότυχε ξανά. Απότυχε καλύτερα.

Σε όλη την απαίσια ζωή μου σερνόμουνα στη λάσπη, και μου μιλάς εμένα για το ωραίο τοπίο…
---------------
Ο Γιάννης Αγγέλακας συνομίληκος γεννηθείς του 1959 , τον ξανανακάλυψα στα γεράματα ...
Ωριμάσαμε μαζί θα λέγαμε σαν το παλιό καλό κρασί ... μετά τις "ΤΡΥΠΕΣ" το σκληρό ροκ των νεανικών μας χρόνων , φθάσαμε στο ποιμενικό ροκ , της αρχαίας τραγωδίας, δηλαδή το Ελληνικό , όταν έβγαλε τις ηλεκτρικές κιθάρες και ενσωμάτωσε το κλαρίνο ,τις τρομπέτες και τα ωι ωι ωι των τσομπαναρέων ... 
τότε και οι στιχοι του απέκτησαν την πραγματική τους διάσταση ...
ξαφνικά ανακάλυψα ότι ο Γιάννης Αγγέλακας έγραφε μόνος του τους στίχους και την μουσική ...
ήταν πραγματικά ολοκληρωμένος καλιτέχνης ,και ανέβηκε πολύ στην υπόληψή μου...
διαφορετικός απο τον αγαπημένο μου επίσης Παπάζογλου που τους στίχους και μουσική έγραφε ο Ρασούλης ...




Οι νεώτεροι συγχέουν την αρχαία τραγωδία με το δράμα ... που φυσικά δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους ... η αρχαία τραγωδία έχει βέβαια μέσα της υποχρεωτικά τον θάνατο αλλά έναν θάνατο που έρχεται ως λύτρωση  για να  έχουμε τελικά την κάθαρση ... 
με τον θάνατο δημιουργείται στον χώρο "μίασμα" που αναγκάζει τους θεούς να επέμβουν για να γίνει η κάθαρση του χώρου-χρόνου... 
δημιουργείται αρχικά στον χωρόχρονο μια χαρμολύπη , μια μεταβατική κατάσταση , έως σιγά σιγά έρθει η κανονικότητα μέχρι  να βρείς τα κουράγια για να συνεχίσεις την μάταια τούτη ζωή ... δηλαδή έχουμε αποκατάσταση του χωρόχρονου με την επέμβαση των θεών ...
Στο δράμα μπορεί να έχουμε τα πάντα όμοια υπόθεση  με την τραγωδία αλλά χωρίς θάνατο ... αυτό συνεπάγεται ότι όλα είναι υποκειμενικά - ανθρώπινα , ότι πει ο ποιητής , χωρίς "μίασμα" , κάθαρση , λύτρωση ...

Μακροπρόθεσμα όλους στο τέλος μας περιμένει η καρμανιόλα ... ο θάνατος ... 
χωρίς διακρίσεις , πλούσιους η φτωχούς , χωρίς τέλος πάντων ταξικές διακρίσεις ... 
Και ο Γιάννης Αγγέλακας είναι ένας πραγματικά αδέσποτος αριστερός ... 
ένας ακόμη μοναχικός λύκος της αριστεράς ...
Και πράγματι ο Γιάννης Αγγέλακας αφου πέρασε στο Πανεπιστήμιο - Βιομηχανική τα παράτησε όλα για να γίνει τσομπάνης δίπλα στον Ψαραντώνη στον Ψηλο-ορείτη , Κρήτη ... , στο μεγάλο Πανεπιστήμιο της Ζωής ...

Το τραγούδι , ο χαμένος τα παίρνει όλα  , μου άρεσε εδώ και είκοσι ίσως τριάντα  χρόνια που το ακούω ,... αλλά όταν ξεκίνησα να το ακούσω ξανά από μηδενική βάση  μετά βέβαια την άνωθεν ποιμενική εκτέλεση ... στα γεράματα βέβαια ...  
και να βρω πραγματικά , τι θέλει να πει ο ποιητής τρόμαξα ... 

Όλοι τζογάρουμε στην ζωή και στην ουσία όλοι είμαστε χαμένοι , είτε κερδίσουμε , είτε χάσουμε ... Ο τζόγος βέβαια αφορά τις επιλογές μας ...και στην πορεία , κοσμικά , αυτές οι επιλογές δικαιώνονται ή όχι . Οικονομικά πάντα σε πρώτο επίπεδο... και σε δεύτερο επίπεδο την ψυχή σου ... δηλαδή μπορεί να έχεις κερδίσεις οικονομικά τα πάντα αλλά να αισθάνεσαι άρρωστος ψυχικά , ανικανοποίητος , δυστυχισμένος ...
Το πρωτο επίπεδο ειναι , δεν πειράζει θα κερδίσεις στην αγάπη ...όνειρο-παγίδα , παρηγοριά στον άρρωστο δηλαδή ...το δεύτερο επίπεδο βέβαια ως ανώτερο από το πρώτο , είναι μια επιλογή συνειδητή , την οποία και ακολουθείς ... γιατί στο πρώτο επίπεδο ,δηλαδή, στο κυνήγι του οικονομικού πλούτου , είτε πετύχεις στην ζωή , είτε όχι , είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα χάσεις την ψυχή σου ... δηλαδή θα έχεις ένα διαρκές άγχος απόκτησης και συντήρησης του οικονομικού πλούτου ...το οποίο και οδηγεί σε δράματα , πρώτο επίπεδο , και σε τραγωδίες , δεύτερο επίπεδο ... 

Το κεντρο βάρος του τραγουδιού όμως του ποιητή και του τραγουδιού είναι το στιχάκι που λέει...
οτι σημασία στο τέλος ειναι να στηθείς γελαστός μπροστά στην καρμανιόλα...
Δηλαδη στον θάνατο ... Η ζωη ειναι ενα παιχνίδι που είτε το κερδίσεις ,είτε το χάσεις δεν πρέπει να το πάρεις σοβαρά ...
Γιατι το μόνο σίγουρο για όλους ειναι ο θάνατος ...
Το δεύτερο επίπεδο βέβαια , ειναι το αιώνιο φιλοσοφικό ερώτημα , της αυτοκτονίας ...το οποίο και δέχονται οι φιλόσοφοι ...και η διευκόλυνση αυτού του επιχειρήματος μεσω των υλικών απολαύσεων ,καταχρήσεων τζόγου ,ποτών και ναρκωτικά , κατηφόρα που σε οδηγεί σε τοίχο ... Είτε με άδεια κατσαρόλα ,είτε με γεμάτη , δεν εχει σημασία ...
Ζωή ψυχο-πορνείο ...
Υπάρχει και ενα τρίτο επίπεδο ...να χαθείς μέσα στο φως , να πας δηλαδή στην καρμανιόλα οικιοθελώς και γελαστός ... κατά την άποψη του Λιαντίνη , του μοναδικού Ελληνα φιλόσοφου που ασχολήθηκε με την μελέτη Θανάτου ... που επηρέασε τελικά και τον φίλο μας τον Αγγέλακα ...

Οικιοθελώς σημαίνει , ότι μπορεί μέσα στις επιλογές της ζωής σου μπορεί να είναι , ο τζόγος , τα ναρκωτικά και ότι άλλο επιθυμεί η ψυχή σου ... αλλά όταν βρεθείς στην άκρη του γκρεμού όπου και θα βρεθείς αργά η γρήγορα , βουτάς οικιοθελώς στον γκρεμό , γελαστός και ευτυχισμένος για τις επιλογές σου και τα κερδίζεις όλα ...
Υπάρχει βέβαια , εκεί στην άκρη του γκρεμού , στον σταυρό του μαρτυρίου να λυποψυχήσεις , να μετανιώσεις για τις επιλογές σου ...αλλά αφού δεν υπάρχει γυρισμός πέφτεις στον γκρεμό , ΟΧΙ οικιοθελώς αλλά σαν μια αδήριτη ανάγκη της φύσης για να επιτευχθεί η κάθαρση ... τότε όμως χάνεις τα πάντα ...και χάνεσαι στο έρεβος της λήθης ...
Εδώ μια επιτυχημένη ρήση , ενός προέδρου Δικαστηρίου στην Ελλάδα ...
Καταδικάζει τον κατηγορούμενο σε ισόβια για την δολοφονία που διέπραξε ...
Ο κατηγουρούμενος ορκίζεται στον πρόεδρο ότι δεν ήταν αυτός που διέπραξε το έγκλημα αλλά  ο άλλος εαυτός του , που δεν τον αναγνωρίζει ούτε ο ίδιος ...
και ο πρόεδρος του απαντά... ποιός σου είπε ότι καταδίκασα εσένα ... τον άλλο σου εαυτό καταδίκασα , που δεν αναγνωρίζεις ούτε εσύ ... 

Επικαλούμενος τον Freud, ο Λιαντίνης ισχυρίζεται πως, όταν βρισκόμαστε μπροστά στον θάνατο ενός συνανθρώπου, ακόμα κι αν νομίζουμε ότι λυπόμαστε, κατά βάθος βιώνουμε ένα αίσθημα χαράς που εμείς είμαστε ζωντανοί!...  «Υπάρχει μία ‘ζωή’ μετά θάνατον, η ακόλουθη: Εκείνο που μένει όταν θα πεθάνουμε είναι η καλή μνήμη που αφήνουμε στους ανθρώπους. Είναι αυτό που λέμε στη Φιλοσοφία, ‘ενδοκοσμική αθανασία’.»

Κυριακή 14 Απριλίου 2013

ΜΑΓΙΑΚΟΦΚΣΚΙ Ο ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ ... ΤΩΝ ΑΝΑΡΧΙΚΩΝ

ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Ο Φουτουρισμός ήταν ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα του 20ου αιώνα. Θεωρείται κυρίως μια ιταλική σχολή στο χώρο της λογοτεχνίας και της τέχνης που ωστόσο υϊοθετήθηκε και από καλλιτέχνες άλλων χωρών, ειδικότερα της Ρωσίας. Ο Φουτουρισμός αναπτύχθηκε σχεδόν σε όλες της μορφές της τέχνης, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την ποίηση, τη μουσική και το θέατρο. Τοποθετείται χρονικά την περίοδο 1909-1920.

  Χαρακτηριστικά
Οι Φουτουριστές εισήγαγαν κάθε νέο μέσο στην καλλιτεχνική έκφραση και χαιρέτησαν τα νέα τεχνολογικά μέσα της εποχής ως ένα θρίαμβο του ανθρώπου απέναντι στη φύση. Αντιτάχθηκαν στο Ρομαντισμό, τις παλιές τεχνοτροπίες, την παράδοση, την ηθική, την αρχαιολογία, τα μουσεία, τις βιβλιοθήκες κλπ. και ύμνησαν την ταχύτητα και τις βιομηχανικές πόλεις.
 Κατά την έκφρασή τους: «ένα αυτοκίνητο... είναι ωραιότερο από τη Νίκη της Σαμοθράκης», ενώ επιζητούσαν να υμνηθεί η δύναμη, η ταχύτητα, ο πόλεμος, οι μηχανές και τα πολυβόλα! Πρότειναν ακόμα τη χρήση ενός εναλλακτικού συντακτικού της γλώσσας στην τέχνη.

 Όπως θα γράψει και ο ίδιος ο Μαρινέτι:
«O Φουτουρισμός βασίζεται στην πλήρη ανανέωση της ανθρώπινης ευαισθησίας, που προκαλείται από τις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις. Oι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τον τηλέγραφο, το τηλέφωνο, το φωνόγραφο, το ποδήλατο, τη μοτοσικλέτα, το αυτοκίνητο, το υπερωκεάνιο, το πηδαλιοχούμενο, το αεροπλάνο, τον κινηματογράφο, τη μεγάλη εφημερίδα δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη πως αυτά τα μέσα επικοινωνίας, μεταφοράς και πληροφόρησης ασκούν αποφασιστική επίδραση στην ψυχή τους».

Ο Μαρινέτι κατάφερε γρήγορα να εμπνεύσει και άλλους καλλιτέχνες, κυρίως νέους ζωγράφους από το Μιλάνο, όπως ο Ουμπέρτο Μποτσιόνι, ο Κάρλο Καρά και ο Τζιάκομο Μπάλα, οι οποίοι βοήθησαν σημαντικά στην επέκταση του φουτουρισμού στη ζωγραφική και εν γένει στις εικαστικές τέχνες. Ο Μποτσιόνι έγραψε επίσης το μανιφέστο των φουτουριστών ζωγράφων το 1910.
Στις μέρες μας, αναγνωρίζεται ίσως ολοένα και περισσότερο η πολιτική διάσταση του φουτουρισμού, πέρα από την κάλυψη που προσέφερε των όποιων αναγκών καλλιτεχνικής έκφρασης. Θεωρείται πως μεταξύ των ιδανικών του Μαρινέτι ήταν και η είσοδος της υποβαθμισμένης και αρκετά οπισθοδρομικής την εποχή εκείνη Ιταλίας, στον 20ο αιώνα. 

Ο Φουτουρισμός επηρέασε σημαντικά πολλά από τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα και ειδικότερα τον ρώσικο Κονστρουκτιβισμό, το Ντανταϊσμό και τον Υπερρεαλισμό. Ως οργανωμένο κίνημα σταμάτησε να υφίσταται περίπου το 1920, γεγονός που συνδέεται και με τον χαμό πολλών εκφραστών του φουτουρισμού στη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων όταν μοναδικός υποστηρικτής του είχε μείνει
τελικά ο Μαρινέτι.
Γενικά ο Φουτουρισμός στο πεδίο της ζωγραφικής και της γλυπτικής επιχειρεί να αποδόσει ακαριαία εντυπώσεις και αισθήματα παρελθόντος, στο παρόν και το μέλλον με αποτέλεσμα την, εκ της άνευ συνοχής, εμφάνιση αντικειμένων σε τεμαχισμό, διαμελισμό και σε πλήρη σύγχυση. Στη δε μουσική, ο φουτουριστής συνθέτης διαγράφοντας τους πατροπαράδοτους κανόνες αρμονίας κλπ αρκείται στην
απόδοση κραυγών, σειρήνων και θορύβων.
  

-----------------------------------
Σχόλιο
Επιτέλους , μία τελευταία επιτροπή χρειαζόμαστε .  Η οποία θα καταργήσει όλες τις επιτροπές , μας λέει ο Μαγιακόφσκι. 
Ο κόσμος σήμερα που δεν μπορεί να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις παραμένει κολλημένος στις παλαιές αντιλήψεις με το πρόσχημα ότι ακολουθούν τις παραδόσεις . Τα ήθη και τα έθιμα των πατέρων μας , λένε...  Δεν θέλουν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις , γιατί απλώς έμειναν πίσω στη γνώση , και δεν πρόλαβαν να ανέβουν στο τραίνο της μεγάλης φυγής. Δεν μένουν όμως μόνο σε αυτό. Προσπαθούν να κατεβάσουν και τους άλλους που πρόλαβαν να ανέβουν στο τραίνο.  Παραμένουν σε έναν συντηρητισμό , τον λεγόμενο παραδοσιακό, χωρίς ανακατατάξεις . Οι εξελίξεις όμως τρέχουν , οι δήθεν μορφωμένοι μετατρέπονται σε αμόρφωτους , οι ησυχασμένοι σε ανήσυχους , οι πλούσιοι σε φτωχούς . Από πίσω έρχεται μία νέα γενιά χωρίς αναστολές και ταμπού. Και δεν εννοούμε σεξουαλικές ,γιατί αυτές τις έχει ξεπεράσει από καιρό . Μιλάμε για θρησκευτικές , δήθεν ηθικές , κοινωνικές , οικονομικές , πολιτικές . Αυτές τις αναστολές που συντηρούν την καθεστηκυία τάξη σε κάθε καθεστώς  , δήθεν δημοκρατικό , δήθεν θεοκρατικό , δήθεν αναρχικό , δήθεν φασιστικό . Αυτή είναι η σημερινή επανάσταση . Όχι του προλεταριάτου όπως στην Ρωσία του 1917 , όχι της μεσαίας τάξης όπως στην Γαλλική Επανάσταση του 1789 , όχι του Τσε και του Κάστρου στην Κούβα , όχι στον Τσάβες στην Βενεζουέλα, όχι στον θρησκευτικό φονταμενταλισμό τύπου Χομεϊνί . Αυτή είναι η σημερινή Άνοιξη . Μία επανάσταση που τα διεκδικεί όλα και τα θέλει τώρα  . Καί την τεχνολογική εξέλιξη και τον πλούτο , πνευματικό και οικονομικό . 
Οι αρχαίοι πρόγονοί μας πρωτοπόροι όπως πάντα και στην γνώση και στις νέες τεχνολογίες , δεν απέρριπταν το καινούργιο . Το αξιολογούσαν και το προωθούσαν αν άξιζε ,  διαφορετικά έκτιζαν ένα νέο βωμό ... στον άγνωστο Θεό , παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές που θα το αξιολογούσαν πάλι. Δηλαδή άφησαν την νέα θρησκευτική επέλαση σε εκκρεμότητα . Δεν την ενταφίασαν , δεν την καταδίωξαν , δεν την απέκρυψαν .  

Το καράβι της αγάπης συντρίφτηκε πάνω στην καθημερινή ρουτίνα.
Εσύ κι εγώ, δεν χρωστάμε τίποτε ο ένας στον άλλον, 
και δεν έχει νόημα η απαρίθμηση αμοιβαίων πόνων, 
θλίψεων και πληγών.

ήταν τα τελευταία λόγια του Μαγιακόφσκι πρίν αυτο πυροβοληθεί στις 14 Απριλίου 1930 


«Οι συνεδριάζοντες» του Βλ. Μαγιακόφσκι

Μόλις που η νύχτα γίνεται ξημέρωμα βλέπω καθημερινά 
άλλος στην επιτροπή,
άλλος στην επιτροπή διοίκησης,
άλλος στην πολιτική
κι άλλος στη μορφωτική επιτροπή 
τρέχει ο κόσμος στα ιδρύματα.
Με τους χάρτινους φακέλους βροχή να στάζουν
- διαλέγοντας από μισή εκατοντάδα τους πιο βασικούς -
μόλις μπουν στο κτίριο σκορπίζουν οι υπάλληλοι στις συνεδριάσεις.
Δηλώνεσαι:
«Μπορώ να 'χω ακρόαση;
Έρχομαι εδώ προ αμνημονεύτων χρόνων»
«Ο σύντροφος Ιβάν Βάνιτς έφυγε για συνεδρίαση στην κοινοπραξία Τέο και Γκουκόν»
Διασχίζεις σκάλες εκατό
Κακιώνει η μέρα
Πάλι
«Σε μια ώρα να ξαναρθείτε παραγγείλαν
Συνεδριάζουν: για την αγορά φιαλών μελανιού απ' το συναιτερισμό Γκουμπ»
Σε μια ώρα ούτε ο γραμματικός ούτε η γραμματέας γύμνια!
Όλοι μέχρι εικοσιδυό χρονών στη συνεδρίαση της Κομσομόλ
Η νύχτα με προφταίνει, 
ξανά σκαρφαλώνω στο στερνό πάτωμα του εφταώροφου κτιρίου
«Επέστρεψε ο σύντροφος Ιβάν Βάνιτς;»
«Είναι στη συνεδρίαση της επιτροπής ΑΒΓΔΕΖΗΘ»
Αναμαλιάρης στη συνεδρίαση σαν χείμαρρος μπαίνω
μ' άγριες κατάρες του δρόμου ξερνώντας βρισιές.
Και βλέπω: κάθονται οι άνθρωποι στα δυο κομμένοι - μισοί
Ω, διάβολε!
Που 'ναι οι υπόλοιποι μισοί;
Τους σφάξανε! τους σκότωσαν!
Ατενίζω τσιρίζοντας απ' το απαίσιο θέαμα μου στρίβει το μυαλό.
Κι ακούω τη σιγανή φωνούλα του γραμματέα
«Βρίσκονται σε δυο συνεδριάσεις ταυτόχρονα.
Την ημέρα συνεδριάσεις είκοσι και πρέπει να προφτάσουμε
Ακούσια διχοτομούμαστε
Μέχρι τη μέση εδώ και το υπόλοιπο εκεί».
Από την ανησυχία δεν κοιμάσαι
Βαθύ πρωινό
Μ' ένα όνειρο αντικρίζω το χάραμα
«Ω, τουλάχιστο ακόμα μια συνεδρίαση σχετικά με το ξεπάστρεμα όλων των συνεδριάσεων».

Δευτέρα 4 Απριλίου 2011

ΒΡΑΔΙΑ ΠΟΙΗΣΗΣ

Μια βραδιά ποίησης στον καιρό της εκ ποίησης .
Η διαχρονικότητα της ποίησης στον καιρό της Τρόϊκας και του Μνημονίου .
Ο αυτο σαρκασμός  και η φαινομενική απαισιοδοξία ,
αντιθέτως
μας γεμίζει αυτο πεποίθηση , ψυχολογική ανάταση
και εν τέλει , μας λυτρώνει .




Αφιερωμένη εξαιρετικά στον παιδικό μου φίλο και ποιητή Νίκο Αλεξίου .
Ο Νίκος Αλεξίου αν και σύγχρονος ποιητής , ειναι η συνέχεια των μεγάλων μας ποιητών .


Του Νίκου Αλεξίου
Ο Τζόρτζιο Ντε Κίρικο στο Βόλο

Giorgio de Chirico in Volos

Γύριζε στη πόλη σκεφτικός
μετά από τόσα χρόνια άγνωστος
στους κλειστούς αρχαίους δρόμους
χορτασμένος εξορίες
ξενητιές και δόξα

He wanders the city thoughtfully
after so many years a stranger
in the closed ancient roads
having had his fill of exiles
foreignness and glory

Ρώτησε γιά το σπίτι του
έψαξε το κλειδί
στο σπασμένο βυθό της γλάστρας
άλλωστε κι οι φίλοι του
έχουν σχεδόν χαθεί

He asked after his house
searched hopelessly for the key
in the broken depth of the flowerpot
besides his friends
have almost disappeared
Μπήκε αργά στο καφενείο
ζήτησε αψέντι και πικρό καφέ
βούτηξε τα μυστικά πινέλα του
στα σκοτεινά χρώματα
που καίγαν το κεφάλι

He went slowly into the coffeehouse
asked for an absinthe and bitter coffee
dipped his secret paintbrushes
in the dark colors
that burned the head

Κι εκεί κατά το σούρουπο
στις βραδινές ερειπωμένες ράγες
χαμένων τρένων αποχωρισμού
τον άγγιξε ανάλαφρα η ταραχή
μιάς ανυποψίαστης αγάπης

And there at dusk
on the evening deserted tracks
of lost trains of separation
he was touched lightly by the flutter
of an unexpected love.






Του Νίκου Αλεξίου 
Στη θλιμμένη χώρα

In the Sad Country

Κουράστηκα τόσα χρόνια
έλεγε λυπημένος
θα σπάσω το πάγο
αυτή τη σκοτεινή νύχτα
θα ζεστάνω το σπίτι
θα πετάξω ψηλά
όμως παραμονεύει
το μαύρο πουλί
γυρνάει αγριεμένο
μεσ’ το σπίτι
σκάβει βαθιά το δέρμα
ματώνουν οι παλιές πληγές


I’m tired after all these years
he said sadly
I’ll break the ice
now, on this dark night
I’ll warm the house
I’ll fly up high
but the black bird
is keeping watch
it circles wildly
through the house
it digs deep into the skin
and the old wounds grow bloody

κουράστηκα τόσα χρόνια
να περπατώ
στη θλιμμένη χώρα
με τους θλιμμένους ανθρώπους
χωρίς μνήμη
τα απέλπιδα παιδιά
και τους εξόριστους ποιητές
κουράστηκα
να χτυπώ τα χέρια
έλεγε ο αλύτρωτος νεκρός
θέλω να κοιμηθώ
θα περάσει ο καιρός
κι οι στενοί τροχοί
κόκκινοι όπως πάντα
ηδονικά θα κροταλίζουν πάλι.

I’m tired after all these years
of walking         
in the cheerless country
with the cheerless people
who remember nothing
the hopeless children
and the exiled poets
I’m tired                         
of pounding my hands
said the unredeemed dead man
I want to sleep
time will pass
and the narrow wheels
red as always
will creak with pleasure again.














Του Κώστα Καρυωτάκη
Εμβατήριο  πένθιμο και κατακόρυφο

Στο ταβάνι βλέπω τους γύψους .
Μαίανδροι στο χωρό τους με τραβάνε .
Η ευτυχία μου , σκέπτομαι , θα είναι
ζήτημα ύψους

Σύμβολα ζωής υπερτέρας
ρόδα αναλλοίωτα , μετουσιωμένα  ,
 λευκές άκανθες ολόγυρα σ΄ ένα
Αμάλθειο κέρας .

(Ταπεινή τέχνη χωρίς ύφος ,
πόσο αργά δέχομαι το δίδαγμά σου !)
Ονειρο ανάγλυφο , θάρθω κοντά σου
κατακορύφως .

Οι ορίζοντες θα μ΄ έχουν πνίξει .
Σ΄ όλα τα κλίματα, σ΄ όλα τα πλάτη ,
αγώνες για το ψωμί και το αλάτι,
έρωτες , πλήξη .

Α ! πρέπει τώρα να φορέσω
τ΄ωραίο εκείνο γύψινο στεφάνι .
Ετσι με πλαίσιο γύρω το ταβάνι
πολύ  θ΄ αρέσω .




Του  Κώστα Καβάφη

Περιμένοντας τους βαρβάρους

— Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
        Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.

— Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;
  
     Τι κάθοντ’ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;      
      Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.        

Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;     
   Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.


—Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
 
   και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη στον θρόνο επάνω,
   επίσημος, φορώντας την κορώνα;     
   Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.       

 Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί τον αρχηγό τους.
 Μάλιστα ετοίμασε για να τον δώσει μια περγαμηνή.
 Εκεί τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.


— Γιατί οι δυο μας ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν
 σήμερα
με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες· 
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
 και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια· 
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια 
μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα;      
  Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·       
 και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.

— Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα 
    να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;       
    Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·        
    κι αυτοί βαρυούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.

— Γιατί ν’ αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
 κ’ η σύγχυσις.
    (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν). 
     Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ η πλατέες,
     κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;      
  Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν ήλθαν.      
  Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,        
  και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.                             

  __ Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
       Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.


 

Του Μίλτου  Σαχτούρη

Ο ΝΕΚΡΟΣ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

Ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια
σὰν πλησιάζουν τὰ Χριστούγεννα
(αὐτός) ὁ νεκρὸς γεννιέται μέσα μου
δὲ θέλει δῶρα
δὲ θέλει χρήματα
πάγο καὶ χρόνια
χιόνια καὶ πάγο
σκισμένα ροῦχα
ἀχνὰ παπούτσια
ὁ χρυσὸς νεκρὸς
θὰ βγεῖ ἔξω
δὲν τὸν γνωρίζει κανένας
τὸν ἀλήτη νεκρὸ
θὰ κάτσει στὸ πικρὸ καφενεῖο
νὰ πιεῖ τὸν καφέ του
κι ὕστερα πάλι
σὲ λίγες μέρες
ἥσυχα θὰ πεθάνει
(ὁ νεκρός)
ὅταν ἔρθει ὁ χρόνος
κι ὅλες οἱ ρόδες
κόκκινες ὅπως πρῶτα
θὰ γυρίζουν πάλι.



Του Γιάννη Σκαρίμπα
ΟΥΛΑΛΟΥΜ . .
Ήταν σα να σε πρόσμενα Κερά
απόψε που δεν έπνεε έξω ανάσα,
κι έλεγα: Θάρθει απόψε απ' τα νερά
κι από τα δάσα.
Θάρθει, αφού φλετράει μου η ψυχή,
αφού σπαρά το μάτι μου σαν ψάρι
και θα μυρίζει ήλιο και βροχή
και νειό φεγγάρι . . .
Και να, το κάθισμά σου σιγυρνώ,
στολνώ την κάμαρά μας αγριομέντα,
και να, μαζί σου κιόλας αρχινώ
χρυσή κουβέντα:
. . . Πως να, θα μείνει ο κόσμος με το "μπά"
που μ' έλεγε τρελόν πως είχες γίνει
καπνός και - τάχας - σύγνεφα θαμπά
προς τη Σελήνη . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Νύχτωσε και δεν φάνηκες εσύ·
κίνησα να σε βρω στο δρόμο - ωιμένα -
μα σκούνταφτες (όπου εσκούνταφτα) χρυσή
κι εσύ με μένα.
Τόσο πολύ σ' αγάπησα Κερά,
που άκουγα διπλά τα βήματα μου!
Πάταγα γω - στραβός - μεσ' τα νερά;
κι εσύ κοντά μου . . .

Δευτέρα 14 Φεβρουαρίου 2011

ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ - ΤΕΧΝΗΣ




Περί Ποιητικής κατά τον Αριστοτέλη .

Η ποιητική είναι μίμησις και μίμησι είναι η δια των αισθητών μέσων αναπαράσταση μιάς πραγματικότητας . Αν και ο Αριστοτέλης με την ποιητική αναφέρεται στο δράμα-τραγωδία ως ανώτερη μορφή τέχνης , καθ΄ οσον εκεί παρουσιάζονται οι πράξεις και η μοίρα του ανθρώπου , ωστόσο ως μίμησι παραδέχεται και τις καλές τέχνες είτε μουσικάς ,είτε εικαστικάς. Η εικαστική τέχνη αναπαριστά τα αντικείμενα πιστά , όπως ειναι πραγματικά . Φανταστική τέχνη όταν αναπαριστά τα αντικείμενα κατά τα φαινόμενα πχ προοπτικώς.
Ο κατασκευαστής ενός κρεβατιού διαφέρει απο τον ζωγραφίζοντα ένα κρεβάτι. Ο πρώτος εξυπηρετεί πρακτικάς ανάγκας , ο δεύτερος εξυπηρετεί την ηδονήν . Ο πρώτος τεχνίτης εργάζεται ως προς τα αναγκαία , ο δεύτερος ως προς την διαγωγήν.
Ο αισθητός κόσμος εποιήθη εκ του δημιουργού ως μίμησι του νοητού(ιδεών Πλάτωνα) και τούτον μιμούνται κατόπιν οι κατώτεροι θεοί . Ο άνθρωπος δε , εδημιουργήθει κατά μίμησιν του κόσμου .
Τα τραγικά συναισθήματα του ελέους και του φόβου πρέπει να προκαλούνται εξ αυτής της πλοκής του μύθου και άνευ του οράν . Δηλαδή η τραγωδία πρέπει να συγκινεί και να προσφέρει ηδονή , δηλαδή καλλιτεχνικήν συγκίνησιν περισσότερον με τον λόγον(ηδυσμένω λόγω), παρά με το θέαμα. Να επιδρά εις το συναίσθημα δια της φαντασίας και του στοχασμού παρά δια των αισθήσεων.
Ηδυσμένω λόγω , δηλαδή με λόγον έχοντα ρυθμόν και αρμονία και μέλος.

Η ποιητική δεν ειναι ιστορία ειναι τέχνη δηλαδή επιστήμη. Της επιστήμης όμως έργο ειναι να εξετάζει τα καθόλου . Το βέλτιον συγγενεύει με το καθόλου , με την βαθύτερη ουσία του πράγματος , εκεί όπου η ουσία μας παρουσιάζει το σημαντικόν και όχι το πραγματικόν. Το καθόλου προσωμειάζει τελικά προς την ιδέα του πράγματος και δεν πρέπει να συγχέεται με το τυπικόν και γενικόν. Δηλαδή κάθε ποιητής δεν βλέπει ενώπίον του την πραγματικότητα όπως ειναι παραφορτωμένη απο τα τυχαία και τα ασήμαντα αλλά βλέπει την ποιητικήν αλήθεια ,το καθολικόν στοιχείον , το καθόλου.
Κατά την πλατωνική οντολογίαν, ο αισθητός κόσμος δεν ειναι η αληθινή πραγματικότητα .
Η αληθινή πραγματικότητα ευρίσκεται μόνο εις τας ιδέας.
Για να αντιληφθούμε στο απλοικότερον την ιδέα του Πλάτωνα ειναι απο την καθημερινότητά μας όταν ανακαλύπτουμε νέα πράγματα , νέες πρωτότυπες εφευρέσεις οι οποίες όμως προυπήρχαν ως ιδέες κρυμμένες στο σύμπαν , μέχρι να τις ανακαλύψει κάποιος και να τις κατεβάσει κάτω.
Για να αγγίξεις όμως τις ιδέες και το καθόλου του Πλάτωνα πρέπει ο ποιητής να έχει καταληφθεί απο την θεία μανία και όχι μόνο απο την τεχνική . Η τεχνική βέβαια ειναι προυπόθεσης και προπαιδεία για να γίνει κάποιος μεγάλος ποιητής.
Το αντιλαμβανόμαστε αυτό σήμερα στο παίξιμο ενός ηθοποιού , οποίος κατέχει άριστα την τεχνική αλλά δεν έχει το καθόλου και ως εκ τούτου η παράσταση δεν έχει ψυχή και την διάσταση που θέλει να δώσει ο ποιητής .
Ενα ποιητικόν έργον δεν χάνει την αξίαν του την δραματικήν αν δεν παρασταθεί καλώς και το αντίθετον μία θεατρική επιτυχία , με άριστη τεχνική δεν αποδεικνύει μόνη της ,οτι το παρασταθέν έργο ειναι απο ποιητικής απόψεως καλόν.

Τον αισθητόν αυτόν κόσμον , ο οποίος ειναι ήδη μίμημα (είδωλον),του αληθινού (ιδεών) μιμείται και πάλιν ο καλλιτέχνης . Ωστε το έργον ειναι μίμησις μιμήσεως ,και ο καλλιτέχνης ,ως δημιουργός ειδώλων , ειναι τρίτος της αλήθειας , παριστάνει δηλαδή την αληθινήν πραγματικότητα απο τρίτο χέρι ,όπως θα ελέγαμεν σήμερα και αυτήν όχι πάντοτε ορθώς .
(ιδέα , αληθινός κόσμος--> έργο , αισθητός κόσμος --> αναπαράσταση )
Ο αρχαίος κόσμος έδιδε δεσπόζουσα θέσην εις το αντικείμενο δηλαδή το έργον το ίδιο και όχι στον ποιητή δηλαδή στο υποκείμενο του έργου o οποίος εξέφραζε καθολικές και πανανθρώπινες αλήθειες και όχι προσωπικές απόψεις.
Αλλωστε σε αντίθεση με σήμερα ,ο αρχαίος κόσμος δεν ενδιαφέρετο για την βιογραφία των ποιητών και των καλλιτεχνών ως βοήθημα δια την ερμηνεία του έργου.
Στην ως άνω απαξίωση του Πλάτωνα των συμμετεχόντων ,δηλαδή του ποιητή και του καλλιτέχνη , στην δημιουργία του έργου , ο Αριστοτέλης επαναφέρει την τάξη και την λογική ...
Τα αισθητά όντα (άνθρωπος) , δεν ειναι μιμήματα των έξω αυτών ευρισκομένων ιδεών , περιέχουν την ουσίαν των εντός αυτών , ο δε καλλιτέχνης μιμούμενος τα αισθητά δεν είναι τρίτος απ΄ αληθείας πλέον.
Αλλά δυστυχώς ο σημερινός κόσμος ,χάνοντας το μέτρο (Επίδαυρος) , απαξιώνει το έργο και δίνει σημασία στο life style του καλλιτέχνη και τις ανάγκες του ,τροποποιώντας ακόμη και την υπόθεση του έργου. Ο λόγος γίνεται δευτερεύων και η παράσταση καταλήγει υπερθέαμα επιθεωρήσεων και νυκτερινών κέντρων.
Εκ των πραγμάτων δικαιώνεται ο Πλάτων , λόγω της σημερινής τάσης στο οικονομικό κέρδος και όχι στο πνευματικό . Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις που ο λόγος θριαμβεύει μαζί με την αναπαράσταση , όταν ο καλλιτέχνης καταθέτει την ψυχήν του .

Για να αποφύγουν την προσωπική προβολή του καλλιτέχνη και μοιραίως το star system το έργο επαίζετο στην αρχαιότητα , με μάσκες .