Κώστας Γεωργουσόπουλος
Από την εποχή του Προύστ , του Τζόυς και του Κάφκα το μυθιστόρημα δεν είναι αφήγηση , είναι ΄΄ αφηγούμενο ΄΄ . Η διαφορά , είναι διαφορά αντιλήψεως του χρόνου. Στην αφήγηση , ο χρόνος είναι ένας αντικειμενικός καμβάς , μία οθόνη πάνω στην οποία διέρχονταν τα γεγονότα κατά παράταξη ,κατά την φορά των δεικτών του ρολογιού . Στο αφηγούμενο ο χρόνος είναι υποκειμενικός , διαρρέει τα γεγονότα , τα διαβρώνει κινούμενος στην απροσδιόριστη περιοχή της μνήμης , όπως ακριβώς η πυξίδα που τρελάθηκε.
Από την εποχή του Προύστ , του Τζόυς και του Κάφκα το μυθιστόρημα δεν είναι αφήγηση , είναι ΄΄ αφηγούμενο ΄΄ . Η διαφορά , είναι διαφορά αντιλήψεως του χρόνου. Στην αφήγηση , ο χρόνος είναι ένας αντικειμενικός καμβάς , μία οθόνη πάνω στην οποία διέρχονταν τα γεγονότα κατά παράταξη ,κατά την φορά των δεικτών του ρολογιού . Στο αφηγούμενο ο χρόνος είναι υποκειμενικός , διαρρέει τα γεγονότα , τα διαβρώνει κινούμενος στην απροσδιόριστη περιοχή της μνήμης , όπως ακριβώς η πυξίδα που τρελάθηκε.
Το ρεαλιστικό μυθιστόρημα ,γέννημα της αλαζονείας του θετικισμού , είδε ,κατά κανόνα ,τις ανθρώπινες σχέσεις καταγράψιμες μέσα σε ένα σύστημα αιτιοκρατικό. Το σύγχρονο δυτικό μυθιστόρημα στην εποχή μας , της απροσδιοριστίας και της υπαρξιακής αγωνίας αντιμετωπίζει την ανθρώπινη συμπεριφορά ,είτε ως μία σειρά τυχαίων φαινομένων ,είτε ως μία παράλογη συρροή συμβάντων των οποίων αγνοούμε το νόημα .
Ο Κάφκα είναι ο ευαίσθητος σεισμογράφος αυτής της αλλοτρίωσης . Έτσι ο άνθρωπος του Κάφκα γίνεται ένας αναζητητής προσώπου ,ένας εξερευνητής συνόρων , ένας ανιχνευτής σε ναρκοθετημένη περιοχή.
Το λάθος με τους διασκευαστές του Κάφκα αρχίζει από μίαν απλοποίηση . Παίρνουν τοις μετρητοίς το μύθο. Ξεγελιούνται από την παρατακτική και ρεαλιστική επιφανειακά διαδοχή των γεγονότων του μύθου . Δεν διακρίνουν την παραβολή. Έτσι κινδυνεύουν , τη Δίκη πχ να την πάρουν σαν μια , ποιότητας βέβαια υπόθεση δικαστικής πλάνης , σαν αφήγηση της τραγικής ιστορίας του Ιωσήφ Κ. που εμπλέκεται στα γρανάζια της δικαστικής εξουσίας , της απρόσωπης και γραφειοκρατικής .
Κανένας ίσως δεν υποπτεύθηκε πως ο ήρωας του Κάφκα και αν ακόμα ήταν αθώος το πρωί της σύλληψής του , όταν εκτελέστηκε δεν ήταν ! Είχε διαλέξει την ενοχή που τον διάλεξαν. Ούτε κανένας ίσως δεν υποψιάστηκε πως αυτή η Δίκη ήταν άλλης τάξεως ηθικής .
Μίλαν Κούντερα
O K. χωρίς να έχει κάνει κανένα κακό , αρχίζει αμέσως να συμπεριφέρεται σαν ένοχος . Αισθάνεται ένοχος . Τον έκαναν ένοχο . Τον ενοχοποίησαν . Ένοχος αισθάνεται αυτός που είναι ένοχος . Οι Καφκολόγοι δεν εκπλήσσονται που κάποιος κατηγορείται χωρίς να του λένε γιατί και δεν σπεύδουν να συλλογιστούν την σοφία αυτής της μοναδικής επινόησης ή να εκτιμήσουν την ομορφιά της. Αντίθετα αρχίζουν να παίζουν τον ρόλο του εισαγγελέα σε μια νέα δίκη , την οποία κινούν οι ίδιοι εναντίον του Κ. , προσπαθώντας αυτή τη φορά να αναγνωρίσουν το αληθινό σφάλμα του κατηγορούμενου .
Μίλαν Κούντερα
O K. χωρίς να έχει κάνει κανένα κακό , αρχίζει αμέσως να συμπεριφέρεται σαν ένοχος . Αισθάνεται ένοχος . Τον έκαναν ένοχο . Τον ενοχοποίησαν . Ένοχος αισθάνεται αυτός που είναι ένοχος . Οι Καφκολόγοι δεν εκπλήσσονται που κάποιος κατηγορείται χωρίς να του λένε γιατί και δεν σπεύδουν να συλλογιστούν την σοφία αυτής της μοναδικής επινόησης ή να εκτιμήσουν την ομορφιά της. Αντίθετα αρχίζουν να παίζουν τον ρόλο του εισαγγελέα σε μια νέα δίκη , την οποία κινούν οι ίδιοι εναντίον του Κ. , προσπαθώντας αυτή τη φορά να αναγνωρίσουν το αληθινό σφάλμα του κατηγορούμενου .
- Δεν είναι ικανός να αγαπήσει
- Άφησε την ζωή του να μηχανοποιηθεί
- Διέλυσε τον αρραβώνα του
Η Δίκη που κινούν οι Καφκολόγοι εναντίον του Κ. είναι εξ ίσου καφκική με την πρώτη . Γιατί αν στην πρώτη δίκη ο Κ. δεν κατηγορείται για τίποτα , στην δεύτερη ( των Καφκολόγων ) κατηγορείται για ότι δήποτε , που κάνει το ίδιο , αφού και στις δύο περιπτώσεις ένα είναι σαφές : ο Κ. δεν είναι ένοχος επειδή έκανε κάποιο σφάλμα , αλλά επειδή υπήρξε κατηγορούμενος . Είναι κατηγορούμενος , άρα πρέπει να πεθάνει .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου